Hatay - Antakya
Kardeşliğin ve birlikteliğin şehri olarak bilinen Hatay Türkiye’nin en güneyinde, Akdeniz Bölgesi’nin doğu kıyılarında yer almaktadır. Nüfus bakımından ülkemizin en kalabalık on üçüncü şehri olan Hatay’da 2017 nüfus verilerine göre yaklaşık 1.575.226 kişi yaşamaktadır. Hatay’ın toplam yüz ölçümü 5.524 km2 olup rakım 100 metredir. Merkez ilçe Antakya başta olmak üzere İskenderun, Dörtyol, Arsuz, Belen, Defne, Erzin, Hassa, Kırıkhan, Reyhanlı, Yayladağı, Samandağ, Altınözü ve Payas Hatay’ın 15 ilçesi arasındadır. Nüfus bakımından en kalabalık ilçe Antakya olurken Kumlu en az nüfusa sahip ilçedir. İnsanlığın ilk yerleşim yerlerinden biri olan Hatay farklı kültür ve inanışların bir arada yaşadığı birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Bölgede yapılan araştırmalarda MÖ 100.000 ile 40.000 yılları arasındaki bulgulara rastlanmıştır. Tunç Çağı’ndan itibaren Akat Beyliği’nin hakim olduğu topraklara MÖ 17. yüzyıl sonlarında Hititler yerleşmiştir. Sonrasında Urartu, Asur ve Perslerin istilasına uğrayan bölge Makedonya Kralı İskender’in Anadolu’yu ele geçirmesi ile Makedonların hakimiyetine girmiştir. İskender’in ölümünden sonra Makedonya İmparatorluğu generalleri tarafından paylaşılmış, Birinci Selevkos Asya İmparatorluğunu kurarken oğlu Hatay civarında Antakya’yı kurmuştur. MÖ 300 senesinden itibaren 26 yıl Asya İmparatorluğu’nun başkenti olan Antakya Roma ve İskenderun’dan sonra dünyanın en büyük üçüncü şehri olmuş ve hızla gelişmiştir. Daha sonraları Roma İmparatorluğu’nun eline geçen bölge MS 395’te imparatorluk ikiye bölününce Bizanslıların olmuştur.
Yaklaşık 243 yıl boyunca Bizans ve Sasaniler arasında el değiştiren Antakya Hıristiyanlığın dinî merkezi haline gelerek önemini korumayı başarmıştır. 877 yılında Tolunoğulları’nın hâkimiyetine giren bölge Ihşitler ve Hamdaniler’in işgaline uğramış, 966 yılında tekrar Bizans topraklarına katılmıştır. Haçlı Seferleri sırasında önemli bir konumda bulunan şehir 1268 senesinde Memlûkler tarafından ele geçirilmiştir. Yavuz Sultan Selim tarafından 1516 yılında fethedilen Antakya önceleri Halep’e bağlı bir sancakken sonrasında kaza olarak yönetilmeye başlanmıştır. I. Dünya Savaşı sonrasında İngilizler tarafından işgal edilen Antakya sonrasında Fransızlara devredilmiştir. 4 Temmuz 1938 yılında Hatay, Türk ordusu tarafından alınmıştır ve 29 Haziran 1939 yılında Hatay Türkiye’nin ili olmuştur.
